Begrijpelijke taal

Taal voor allemaal verzorgde de tekstredactie voor de brochure: Gesloten en Intensief Klinische Jeugdzorg: GIK-J.
GIK-J is een samenwerking van 4 verschillende Zuid-Limburgse Jeugdzorgorganisaties.
Meer informatie en de brochure zelf zijn te vinden op de website van GIK-J.

Taal voor allemaal verzorgde de tekstredactie voor de brochure: Hersenletsel en re-integratie naar werk.
In de brochure staan tips en informatie voor mensen met hersenletsel en hun naasten.

Jessica Slijpen deed de projectregie.
De brochure is ontwikkeld met ondersteuning van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport on het project Op-Weg-Wijzer.

In zijn promotieonderzoek onderzocht Boudewijn Visscher de behoeften van mensen met een chronisch ziekte en beperkte gezondheidsvaardigheden in relatie tot zelfmedicatie.

Zijn onderzoek toont dat deze mensen behoefte hebben aan praktische, herkenbare en begrijpelijke informatie en aan een stapsgewijze uitleg. Helaas passen de meeste materialen en interventies onvoldoende bij deze behoeften. Ook ervaren deze mensen meer zorgen en stress over hun medicatie dan mensen met voldoende gezondheidsvaardigheden. Ondersteuning en duidelijke communicatie die deze zorgen kunnen wegnemen helpen bij therapietrouw.

Lees het proefschrift online. De Nederlandse samenvatting staat op bladzijde 166 en verder. 

Binnen de monitor Begrijpelijkheid overheidsteksten is opnieuw onderzoek gedaan. Over het eerdere onderzoek is in 2021 gerapporteerd. In het nieuwe onderzoek zijn 240 brieven over betalen en zorg onderzocht op 3 manieren: 1) via automatische tekstanalyse met het instrument LiNT, 2) door een oordeel van tekst-experts en 3) door lezersonderzoek. 

Het onderzoek toont dat moeilijke woorden en vage boodschappen ervoor zorgen dat lezers niet weten wat ze moeten doen na het lezen van de brieven. Voor ongeveer 3 op de 10 lezers zijn de brieven te moeilijk. Ook beleven ze de brieven vaak negatief. Lees meer over de monitor en de uitkomsten op de website van de Taalunie. 

Er zijn hulpmidden, apps, die beweren dat ze helpen om een tekst sneller te lezen.
Bijvoorbeeld Bionic reading en Beeline. 
Los van de vraag of dit werkelijk zo is, blijkt snel lezen geen voorwaarde voor begrijpen wat er staat.
Integendeel... 

In dit artikel van Roeland Segeren van Nemo Kennislink is wetenschapper Koornneef aan het woord. 
Hij zegt: "Over het algemeen gaat het versnellen van je leessnelheid altijd ten koste van tekstbegrip." 
Wat wel helpt zijn bijvoorbeeld goed geschreven teksten en genoeg regelafstand.

Jet Gravekamp en Pander Maat van de Universiteit Utrecht onderzochten het begrip en de waardering van brieven bij een grote groep van 657 mensen met allerlei opleidingsniveaus.
Ze maakten een complexe en eenvoudige variant van 2 brieven.
In de eenvoudige variant werden complexe formele woorden vervangen door eenvoudige woorden en complexe zinnen (met tangconstructie) door eenvoudige zinnen.

Hun onderzoek laat zien dat ook hoger opgeleide mensen zich serieus aangesproken voelen in een brief in begrijpelijke taal. Ook vinden hogeropgeleide mensen de begrijpelijke variant vriendelijker, warmer, meer motiverend en begrijpen zij de brieven beter dan het origineel.

Lees het hele onderzoek hier.

In het artikel Klare taal in het Financieel Dagblad pleiten 3 experts voor duidelijke en begrijpelijk taal in juridische teksten. 'Alles is taal, en taal is alles.'
Aan het woord zijn Geerke van der Bruggen, Jacco Janssen en Ingrid Vledder.
Het PDF-bestand van dit artikel staat ook in onze online bibliotheek.
 

Enid Reichrath en Xavier Moonen schreven dit artikel in het Nordic Journal of Linguistics voor het themanummer over Easy Language. Lees het artikel online of download het in PDF van diezelfde plek.

Onze Vlaamse collega Wablieft tekstadvies schrijft over weerstand tegen het gebruiken van begrijpelijke taal en geeft meteen goede tips en argumenten om deze weerstand te beantwoorden.
Iedereen heeft baat bij begrijpelijke taal. Lees erover in het artikel van Wablieft tekstadvies.

Tijdens de Week van lezen en schrijven in september 2022 wordt extra aandacht besteed aan de rol van de ouder binnen taalontwikkeling. De Nederlandse Vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) vroeg Prof. Xavier Moonen, orthopedagoog-generalist en initiatiefnemer van Taal voor allemaal, om zijn reactie. 
Lees het artikel op de website van de NVO.

Dit rapport gaat over onderzoek naar de bepaling van het meest optimale taalniveau voor communicatie op Rijksoverheid.nl.

In dit onderzoek wordt gekeken naar de leessnelheid, begrip en beoordeling van teksten op het ‘huidige taalniveau’ B1 en is dit afgezet tegen een lager taalniveau, namelijk A2.
Aanleiding is dat de overheid streeft naar inclusie voor iedereen en op alle terreinen: communicatie op Rijksoverheid.nl dient voor iedereen voldoende duidelijk en passend te zijn.

In een interview in tijdschrift De Pedagoog van de Nederlandse Vereniging van pedagogen en orthopedagogen vertelt Xavier Moonen over het belang van Taal voor allemaal.  Meer informatie over het tijdschrift vindt u op de website van de NVO.

In de Week van Lezen en Schrijven 2021 schreef Enid Reichrath een blog voor het online tijdschrift Sociaal Bestek: Nog zoveel winst te behalen. 

De blog hoorde in een reeks blogs over (het belang van) begrijpelijke communicatie van Sociaal Bestek.

Xavier Moonen schrijft een hoofdstuk in het boek Easy Language in Europe.
Een interssant boek over begrijpelijke taal in 21 Europese landen.
Xavier beschrijft allerlei ontwikkelingen rondom begrijpelijke taal en noem ook Taal voor allemaal.
Het boek is online te bestellen.

Taal voor allemaal en gemeente Amsterdam schreven een artikel over de winst van Taal voor allemaal.
Winst voor de ontvanger, maar ook voor de zender van informatie. 

Lees het hele artikel in het (online) tijdschrift Sociaal Bestek, nummer 1 van 2021.

De Universiteit Utrecht en de Hogeschool Arnhem Nijmegen hebben in opdracht van het Ministerie van BZK en de Taalunie een onderzoek gedaan naar de begrijpelijkheid van overheidsteksten.

Uit het onderzoek blijkt dat de taal in 62% van de gevallen moeilijk te begrijpen is voor laagopgeleide lezers. Download het rapport.

Huub Wiltschut interviewde Enid Reichrath over het belang van begrijpelijke taal en Taal voor allemaal. 
Het interview staat in het themanummer Buitengewoon normaal van het tijdschrift Sozio (september 2021, 16-20), gratis voor abonnees.

Dit onderzoek van Charlotte van Hooijdonk en Lisanne van Weelde, toont dat iconen of pictogrammen in de gemeentelijke communicatie in Nederland en Vlaanderen vaak niet goed (genoeg) begrepen worden.

Het onderzoek is in 2021 uitgevoerd in opdracht van de Taalunie door Universiteit Utrecht.
Het is gedaan op initiatief van gemeente Den Haag en Stad Gent.

Geerke van der Bruggen schrijft in dit artikel over de belemmeringen om begrijpelijke taal te gebruiken bij de rechtspraak. Samen met rechter Margot Stoové bespreekt ze de argumenten die zij in hun praktijk het vaakst horen. Lees het artikel via de website van Geerke.

Het artikel verscheen in november 2021 in het tijdschrift Jurisprudentie Bestuursrecht plus.

Een mooie en treffende column van Geerke van der Bruggen in het tijdschrift Rechtstreeks, editie 1/2021 van de Raad van de Rechtspraak.
Kijk op bladzijde 10-13 voor de column: Het strafvonnis als onderonsje.

In deze column beschrijft van der Bruggen hoe eenvoudig schrijven nog niet leidt tot begrijpelijke taal in de rechtspraak. 
De structuur van een document, het format, is minstens zo belangrijk en staat begrijpelijkheid soms in de weg. 
Uitgaan van de burger, van de leek, zou het uitgangspunt moeten zijn. 

Geerke van der Bruggen schreef een artikel over begrijpelijke taal in relatie tot diep begrip. 
Een begrijpelijke tekst is een tekst die het de lezer gemakkelijk maakt om tot diep begrip te komen.
Uitspraken van rechters zijn volgens die definitie nog niet erg begrijpelijk.

In het artikel geeft de auteur een overzicht van wat onderzoek naar de begrijpelijkheid van teksten, in het bijzonder rechterlijke uitspraken, tot nu toe heeft opgeleverd. 

Dit artikel verscheen in het NJB 2020, aflevering 28.